Mutacje genowe u aksolotla, czyli co może wyrosnąć z jajeczka 🦾

Mutacje genowe w naturze są zjawiskiem losowym. Mogą powstawać na skutek błędów polimerazy DNA, lub z użyciem mutagenów, którymi mogą być na przykład - temperatura, promieniowanie, czy czynnik chemiczny. Mogą także powstawać na skutek zmiany położenia odcinku DNA w obrębie genomu. 

Niektóre mutacje są niebezpieczne dla zdrowia aksolotla, bądź powodują u niego trwałe kalectwo. A inne, wpływają jedynie na wygląd zewnętrzny nie powodując większych problemów. 

Omówmy sobie najczęstsze mutacje u aksolotli. 

Albino 

Mutacja ta nie jest śmiertelną. Homozygoty wykazują przejściową anemię, w wieku około 3 miesięcy życia. Większość z nich wraca do zdrowia. Prawdopodobnie początkowa niedokrwistość jest związana z przejściem syntezy hemoglobiny z larwalnej, na dorosłą, u której synteza ta jest opóźniona. 

Aksantyczny

Charakteryzuje się on brakiem ksantoforów i irydoforów. Posiada normalne melanofory. Są bardzo podatne na infekcje wirusowe. Jednak osobniki homozygotyczne dla albinosa są bardziej odporne. Starsze aksolotle o tym ubarwieniu stają się bladożółte, prawdopodobnie z powodu braku ryboflawiny w diecie. 

Niewydolny sercowo

Mutacja sercowa to gen recesywny, który wpływa na serce. Serce rozwija się, ale nie potrafi się kurczyć. Kolejnym objawem jest wodobrzusze (gromadzące się płyny). Młode osobniki z tą mutacją charakteryzują się  obrzękiem klatki piersiowej, słabym rozwojem skrzeli, brakiem czerwonej plamki  a boku charakterystycznej dla maluchów, oraz brakiem bicia serca. Często nie żerują i umierają. 

Bezoki

Homozygotyczne osobniki, które nie posiadają oczu, wzmocnioną pigmentację i są bezpłodne. 

Brak równowagi płynów

Mutacja charakteryzuje się nadmiarem płynów w organizmie. Płyny stopniowo powiększają tułów i głowę. Mutacja ta jest pół śmiercionośna. Przeżywające samice mogą wydać na świat potomstwo, które również będzie posiadać nadmiar płynów i będzie niezdolne do życia. 

Skrzela - śmiertelny

Charakteryzuje się nieprawidłowym rozwojem skrzeli i śmiercią w ciągu tygodnia od wyklucia. Skrzela zawijają się do przodu, są kruche i mają mniej włókien. Zmutowane zarodki są ciemniejsze i bardziej żółte. 

Łapka - śmiertelny

Larwy są homozygotyczne, rosną i normalnie się żywią. Niektóre larwy z tym błędem wykazują boczną krzywiznę ciała. Często larwy umierają bardzo szybko zaraz po tym jak wyrosną im 3-4 palce. 

Londyn - śmiertelny

Homozygotyczne zwierzęta pod względem tego genu recesywnego wykazują nieproporcjonalnie małą głowę, małe i słabo rozwinięte oczy, kruche skrzela ze słabo rozwiniętymi włóknami. Rosną wolniej i po wykluciu żerują tylko trochę. Umierają po kilku tygodniach. 

Melanoid

Ta mutacja charakteryzuje się zwiększoną liczbą melanoforów, zmniejszoną liczbą ksantoforów i brakiem irydoforów. Dorosłe osobniki są ciemnoszare lub czarne. Odkryty u potomków dzikich zwierząt sprowadzonych z Meksyku. Nie jest zagrażająca życiu. 

Mikroftalma

Homozygotyczne larwy mikrooczne identyfikowane są mniej więcej gdy rozpoczyna się ich karmienie po wykluciu. Ich oczy są małe a komórki pigmentowe często wkraczają na powierzchnię rogówki. Jedzą mało, lub w ogóle i wkrótce umierają. 

Pinhead

Mutant rozwojowy twarzoczaszki. Przede wszystkim dotknięte są narządy węchowe, oczy, przed mózgowie i jama gębowa. Większość nie może jeść i umiera w krótkim czasie po wykluciu. 

Łagodnie dotknięte mutacją osobniki są w stanie przeżyć nieco dłużej. 

Krótkie palce

Mutacją śmiertelna, obejmująca nerki, przewody Müllera i kończyny. Zmutowane zwierzęta można rozpoznać po krótkich kończynach i zmniejszonej liczbie paliczków. 

Wodobrzusze, ze względu na niepełny rozwój przewodów Müllera ujawnja się dopiero u starszego osobnika młodocianego. Umierają z powodu niewydolności nerek po około roku. 

Spastyczne

Larwy te wykazują sinusoidalne pływanie charakterystyczne dla dla stadium embrionalnego. Nie zdolne do życia. 

Zastój

Identyfikowane są podczas wykluwania na podstawie ich niezwykle czerwonych lub różowych wątrób, łagodnego wodobrzusza i bladego koloru. Większość umiera w ciągu tygodnia od wyklucia. 

Skręcone skrzela

Larwy zmutowane nie żerują i umierają średnio 17 dni od wyklucia. Rozwój kończyn opóźniony. Pogorszenie stanu skrzeli spowodowane głodem. 

Rozszerzenie naczyń

Gen śmiertelny ccharakteryzującym się rozszerzeniem naczyń krwionośnych w momencie klucia.

Większość umiera jeszcze przed wykluciem. 

Te które przetrwają są mniejsze niż rodzeństwo. 

Biały (leucystyczny)

Biała mutacja jest rerecesywnym genem wpływającym na dystrybucję komórek pigmentowych. Jeden biały samiec pośród pierwszych aksolotli sprowadzonych do Paryża w 1868r. stał się najwyraźniej przodkiem wszystkich białych aksolotli na całym świecie. 

Osobniki homozygotyczne rozwijają komórki pigmentowe zarówno dla pigmentu czarnego (melanofory), jak i żółtego (ksantofory), jednak ich dystrybucja jest ograniczona. Białe aksolotle są koloru białego lub różowawego, z czarnymi oczami. Często występuje u nich ciemny pigment na głowie i skrzelach, oraz zwłaszcza u starszych zwierząt ciemne plamki na nogach i ogonie.

Źródła:

Frost 1986

Bukowski 1990

Humphrey 1972