"Wrybnik, Amblistoma, Axolotl"
Tak nazywano w XIX wiecznej Polsce Ambystomę meksykańską 🧐
Płaz ten do Europy trafił po raz pierwszy w 1864 roku, a do Polski prawdopodobnie na początku XX wieku — najpierw do uniwersytetów i laboratoriów jako obiekt badań naukowych, głównie do Krakowa i Lwowa.
🇵🇱Polska odegrała ważną rolę w badaniach nad aksolotlem — w 1917 roku prof. dr Laura Kaufman, polska biolog, jako pierwsza na świecie doprowadziła do przemiany larwalnego aksolotla w postać lądową, podając mu hormony tarczycy. Jej eksperyment zapoczątkował nową erę w badaniach nad układem hormonalnym i rozwojem płazów.
Z czasem aksolotle zaczęły pojawiać się również w ogrodach zoologicznych i domowych akwariach.
🧬Jednak warto wiedzieć, że to, co dziś nazywamy „aksolotlem”, nie jest już czystą formą tego gatunku.
W drugiej połowie XX wieku w laboratoriach w USA skrzyżowano aksolotle z tygrysimi salamandrami (Ambystoma tigrinum), aby uzyskać np. albinosy lub osobniki o większej odporności. Te hybrydy były później rozmnażane przez pokolenia, aż całkowicie zdominowały światowe hodowle.
Dlatego aksolotle dostępne dzisiaj w sklepach zoologicznych i prywatnych hodowlach to w rzeczywistości hybrydy — mają tylko częściowy materiał genetyczny dzikiego aksolotla z Meksyku. Choć nadal wyglądają podobnie, genetycznie różnią się od pierwotnych, naturalnych populacji.
Mimo że hodowlane aksolotle to hybrydy, gatunek jako całość jest objęty ochroną międzynarodową, ponieważ w naturze (w jeziorze Xochimilco pod miastem Meksyk) jest krytycznie zagrożony wyginięciem. Nikt nie jest w stanie stwierdzić bez badań genetycznych czy aksolotl w twoim akwarium nie został przypadkiem "uprowadzony" z naturalnego środowiska (taak, aksolotli już prawie nie ma w Xochimilco, ale jest nadal 30 chronionych gatunków łudząco podobnych do niego w Meksyku)
Z tego powodu aksolotl figuruje w konwencji CITES (załącznik II) – co oznacza, że handel, hodowla i transport tego gatunku są ściśle regulowane;
w Polsce, aby legalnie posiadać aksolotla, należy mieć dokument pochodzenia zwierzęcia (zaświadczenie o urodzeniu w hodowli, zarejestrowane w urzędzie miasta);
brak odpowiednich dokumentów może skutkować konfiskatą zwierzęcia i karami administracyjnymi.
