MOZAICYZM U AKSOLOTLI
Często pewnie zatknęliście się, szczególnie na forach zagranicznych, ze stwierdzeniem, że aksolotl który ma dwa kolory, niemal idealnie podzielone na dwie części, to "chimera". Jednak w odniesieniu do płazów, nie jest to do końca prawidłowe określenie.
Trochę zatem o mozaicyźmie:
1. Mozaicyzm u aksolotli nie wynika z fuzji komórek jajowych. Fuzja zygot (zapłodnionych jaj) nie jest możliwa (lub może być skrajnie mało prawdopodobna) u salamander z rodzaju Ambystoma z powodu obecności niezwykle wytrzymałej osłonki żółtkowej – odpornej osłony białkowej, która zapobiega fuzji lub migracji komórek między rozwijającymi się zarodkami. Ta osłona, obecna na świeżo złożonym jaju, jest tak wytrzymała, że może być trudno przebić ją igłą, a samo jajo, pozbawione warstwy żelatynowej, można podnieść, chwytając osłonkę pęsetą.
UWAGA: Zwierzę powstałe z fuzji dwóch zapłodnionych jaj nazywa się chimera. Chimeryzm u aksolotli jest niezwykle mało prawdopodobny z powodów wspomnianych powyżej.
2. Mozaicyzm u aksolotli może powstać na skutek różnych mechanizmów. Najczęściej jest to wynik nieprawidłowości chromosomowych występujących podczas mitozy (podziału jądra komórkowego), prowadzących do powstania linii komórkowej haploidalnej lub niekompletnego podziału komórkowego, co skutkuje liniami komórkowymi poliploidalnymi.
Ważne terminy:
- Haploidalny: Ma tylko jeden zestaw pełnych chromosomów. Aksolotl haploidalny ma bardzo małe szanse na przeżycie dłużej niż kilka tygodni.
- Diploidalny: Ma dwa zestawy pełnych chromosomów. Jest to normalne dla organizmów rozmnażających się płciowo.
- Poliploidalny: Ma trzy lub więcej zestawów pełnych chromosomów. Jest to znacznie bardziej powszechne u aksolotli, niż się wcześniej sądziło. Zwierzęta z nieparzystą liczbą zestawów chromosomów są zwykle bezpłodne.
Ciekawostka: Możliwe, że zauważyłeś, iż wiele mozaik „podzielonych” ma ciało lekko wygięte na jedną stronę. Zazwyczaj oznacza to, że zwierzę jest mozaiką diploidalno-haploidalną. Ciało wygina się w stronę haploidalną, ponieważ tkanka haploidalna rośnie wolniej. Często z czasem się to koryguje, ale nie zawsze.
3. Mozaicyzm nie powoduje powstawania nowych genów. To nie jest tego rodzaju mutacja. Wygląd i inne efekty wynikają z replikacji lub usunięcia istniejących genów w jednej z dwóch linii komórkowych tworzących ciało. Dlatego mozaiki nie generują „uszkodzonych genów” podczas rozmnażania. Wszelkie problemy genetyczne, które mogą się pojawić przy hodowli mozaik, wynikają z chowu wsobnego stosowanego przez hodowców, którzy BŁĘDNIE uważają, że krzyżowanie mozaik rodzeństwa znacznie zwiększa szanse na powstanie kolejnych mozaik.
4. Mozaiki diploidalno-diploidalne nie mają większych problemów zdrowotnych niż inne zwierzęta (zobacz punkty 2 i 3, aby poznać powody). Niestety, mozaiki z tkankami haploidalnymi lub poliploidalnymi czasami mają problemy zdrowotne z powodu zmniejszonej produkcji białek sygnalizacyjnych, różnic w tempie wzrostu tkanek w różnych częściach ciała itp. Aksolotle całkowicie haploidalne rzadko przeżywają więcej niż kilka tygodni rozwoju, więc nic dziwnego, że mozaiki haploidalno-diploidalne mają problemy zdrowotne, szczególnie jeśli tkanka haploidalna stanowi dużą część ciała.
5. Komórki rozrodcze (linia zarodkowa) mozaiki pochodzą wyłącznie z jednej z dwóch lub więcej linii komórkowych ciała zwierzęcia. Innymi słowy, rozmnażają się one jak normalne zwierzęta.
